Γενική Χειρουργός, Διδάκτωρ Α.Π.Θ.
Συνεργάτιδα κλινικής ΓΕΝΕΣΙΣ
Οι αιμορροΐδες αποτελούν φυσιολογικό τμήμα της ανατομίας του πρωκτικού σωλήνα του ανθρώπου. Σε περιπτώσεις που διαταράσσεται η ροή του αίματος ή υπάρχει χαλάρωση ιστών τοπικά, οι αιμορροΐδες διογκώνονται, προπίπτουν ή και αιμορραγούν και πλέον εμφανίζεται η πάθηση που λέγεται αιμορρροϊδοπάθεια. Ανατομικά διακρίνονται σε εξωτερικές και εσωτερικές και εμφανίζουν 4 στάδια βαρύτητας. Η αντιμετώπισης της πάθησης είναι διαφορετική για το κάθε στάδιο.
Χρονικά, το πρόβλημα εμφανίζεται συχνότερα στο 2ο με 3ο τρίμηνο της κύησης και τον πρώτο μήνα μετά τον τοκετό. Οι αιτίες εμφάνισης της νόσου κατά την κύηση είναι η μεγάλη πίεση που ασκεί η μήτρα καθώς μεγαλώνει σε μέγεθος, ορμονικές διαταραχές – αύξηση προγεστερόνης, δυσκοιλιότητα καθώς και διαταραχές του κυκλοφορικού συστήματος ως συνέπεια αυξημένης πίεσης στις πυελικές φλέβες. Σε πολλές γυναίκες ήδη υπήρχε πρόβλημα με αιμορροΐδες ή δυσκοιλιότητα που κατά τη διάρκεια της κύησης επιδεινώθηκε. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πρόπτωση και διόγκωση των αιμορροΐδων, κνησμό, έντονο πόνο και κόκκινο αίμα στις κενώσεις, που προκαλούν σημαντικού βαθμού δυσφορία και άγχος στην έγκυο σε μία τόσο ευαίσθητη περίοδο της ζωής της.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι γυναίκες μπορούν να μετριάσουν τα συμπτώματα προσέχοντας τη διατροφή τους, πίνοντας άφθονο νερό έως και 2 λίτρα ημερησίως και τρώγοντας φυτικές ίνες όπως φρούτα και λαχανικά. Αυτό βοηθάει σημαντικά στη μείωση της δυσκοιλιότητας. Είναι επίσης απαραίτητο να κάνουν καθημερινή άσκηση, αποφεύγοντας παρατεταμένη ορθοστασία ή πολύωρη παραμονή σε καθιστική θέση. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην καλή υγιεινή της περιοχής με πλύσιμο με χλιαρό προς κρύο νερό και απαλό μη ερεθιστικό σαπούνι ή μωρομάντηλα αποφεύγοντας τριβή με χαρτί υγείας. Απαιτείται ιατρική συμβουλή για τη χρήση υπακτικών και τοπικών αλοιφών, ώστε αυτά να είναι ασφαλή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Επίσης είναι πολύ ανακουφιστικός ο ύπνος σε πλάγια αριστερή θέση καθώς βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος. Ο πόνος αντιμετωπίζεται κυρίως με τη χρήση παρακεταμόλης. Συνήθως, λίγους μήνες μετά τον τοκετό, οι περισσότερες γυναίκες θα δουν σημαντική υποχώρηση των συμπτωμάτων τους, ωστόσο, όταν το πρόβλημα της αιμορροϊδοπάθειας είναι επίμονο η μόνη λύση είναι η χειρουργική αντιμετώπιση. Εάν οι αιμορροΐδες είναι θρομβωμένες με μεγάλη διόγκωση και πόνο, ή υπάρχει μεγάλη αιμορραγία και η συντηρητική θεραπεία δεν έχει αποτέλεσμα, τότε χρειάζεται άμεση εξέταση από γενικό χειρουργό. Η χειρουργική αντιμετώπιση της αιμορροϊδικής νόσου είναι ασφαλέστερη κατά το 2ο τρίμηνο και καλό είναι να αποφεύγεται στο 3ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Η οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση προτιμότερο είναι να γίνει με σκοπό αποσυμφόρησης της νόσου παρά οριστικής θεραπείας, η οποία μπορεί να γίνει αργότερα μετά τον τοκετό. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει απολίνωση με τη χρήση υπερήχων, αιμορροϊδοπηξία με χρήση laser, αιμορροϊδεκτομή με κυκλικό αναστομωτήρα ή απλή εκτομή αιμορροϊδικού όζου. Η επιλογή του είδους αναισθησίας θα γίνει μετά από συζήτηση του γυναικολόγου και χειρουργού με τον αναισθησιολόγο, ώστε να είναι ασφαλής τόσο για την έγκυο όσο και για το έμβρυο.
Είναι καλό γυναίκες με σοβαρή αιμορροϊδοπάθεια να υποβάλλονται σε χειρουργική αντιμετώπιση πριν από μία επιθυμητή εγκυμοσύνη, ώστε η νόσος να μην επιδεινωθεί κατά τη διάρκειά της. Η αντιμετώπιση της αιμορροϊδικής νόσου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι κατά κύριο λόγο συντηρητική και στην πλειοψηφία των περιπτώσεων τα συμπτώματα υποχωρούν σημαντικά μετά τον τοκετό.