Η ηπατίτιδα είναι μία από τις πιο σοβαρές παθήσεις του ήπατος, με τις συχνότερες λοιμώξεις να είναι η ηπατίτιδα Β και C. Οι εν λόγω λοιμώξεις θεωρούνται σοβαρές, καθώς έχουν σημαντικές μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Η έγκυος γυναίκα που είναι φορέας ή ασθενής ηπατίτιδας δεν διατρέχει κίνδυνο μόνο η ίδια, αλλά κινδυνεύει να μεταδώσει την πάθηση και στο έμβρυο.
Ειδικότερα, η ιογενής ηπατίτιδα αυξάνει τον κίνδυνο για επιπλοκές στην εγκυμοσύνη, καθώς και για κινδύνους που σχετίζονται με οξεία και χρόνια ηπατική νόσο τόσο για τη μητέρα όσο και για το νεογνό, ως αποτέλεσμα της μετάδοσης από τη μητέρα στο παιδί (mother-to-child transmission-MTCT).
Αξίζει να σημειωθεί πως η εγκυμοσύνη με ταυτόχρονη ύπαρξη ηπατίτιδας Β δεν αλλάζει την εξέλιξη της πάθησης. Η έξαρση του ιού της ηπατίτιδας κατά τη διάρκεια της κύησης είναι πολύ σπάνια, ωστόσο είναι αρκετά πιο συχνή αμέσως μετά τον τοκετό.
Μια ολοκληρωμένη και πολυεπιστημονική προσέγγιση στη διαχείριση της ιογενούς ηπατίτιδας στην εγκυμοσύνη είναι απαραίτητη για τη μείωση της νοσηρότητας, της θνησιμότητας και της ανάγκης για μεταμόσχευση ήπατος. Αυτή η προσέγγιση περιλαμβάνει έγκαιρη διάγνωση με προσυμπτωματικό έλεγχο, χρήση τεχνικών πρόληψης, ενθάρρυνση ασφαλούς θηλασμού, θεραπεία λοίμωξης και ανοσοπροφύλαξη.
Ηπατίτιδα Β & C
Η ηπατίτιδα B και η ηπατίτιδα C μεταδίδονται με σωματικά υγρά όπως αίμα, σπέρμα ή κολπικά υγρά, με τη μετάδοση να είναι πιο εύκολη σε τοξικομανείς που κάνουν κοινή χρήση από σύριγγες, σε όσους ζουν με άλλους ασθενείς και μοιράζονται οδοντόβουρτσες ή ξυραφάκια και σε όσους έχουν σεξουαλικές επαφές χωρίς προφυλάξεις, ενώ ο ιός της ηπατίτιδας Β μπορεί να ζήσει και εκτός του ανθρώπινου σώματος ακόμα και για 7 ημέρες.
Η ηπατίτιδα Β αποτελεί ένα παγκόσμιο πρόβλημα και σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) είναι η δεύτερη αιτία καρκίνου μετά από το κάπνισμα. Θεωρείται η πιο διαδεδομένη μολυσματική νόσος που μεταδίδεται με το αίμα, καθώς υπολογίζεται ότι έως και 5% των γυναικών μπορεί να είναι φορείς χρόνιας ηπατίτιδας Β.
Σύμφωνα με την πλειοψηφία των μελετών, η έγκυος που νοσεί από ηπατίτιδα μπορεί να μεταδώσει το πρόβλημα στο έμβρυο κατά τη διάρκεια του τοκετού, καθώς το παιδί έρχεται σε επαφή με τον κόλπο και το αίμα της μητέρας.. Συγκεκριμένα, αν η ηπατίτιδα είναι σε έξαρση, τότε οι πιθανότητες να μεταδοθεί στο έμβρυο είναι περίπου 9/10, ενώ σε όσες είναι φορείς της νόσου, η πιθανότητα μετάδοσης στο έμβρυο είναι περίπου 1/10.
Αρκετά πιο σπάνια, η μετάδοση γίνεται κατά την εγκυμοσύνη μέσω κυκλοφορίας του αίματος της μητέρας από τον πλακούντα προς το έμβρυο. Συνεπώς, φαίνεται ότι η καισαρική τομή μπορεί να μειώσει την πιθανότητα μετάδοσης της ηπατίτιδας Β στο νεογνό.
Αξίζει να επισημανθεί πως η πιθανότητα μετάδοσης του ιού εξαρτάται σημαντικά από τη βαρύτητα της νόσησης της μητέρας, από τον τρόπο τοκετού αλλά και από την προληπτική προφύλαξη του νεογνού με εμβολιασμό σχεδόν αμέσως μετά τη γέννηση και τη χορήγηση ανοσοσφαιρίνης.
Τι συμβαίνει στην περίπτωση μόλυνσης του νεογνού
Αν το νεογνό μολυνθεί από ηπατίτιδα, τότε η κατάσταση μπορεί να γίνει πολύ σοβαρή ή και απειλητική για τη ζωή του, καθώς έχει περίπου 25% πιθανότητα να πεθάνει από κίρρωση ή καρκίνο του ήπατος, όταν ενηλικιωθεί. Για να αποφευχθούν τέτοιες καταστάσεις υπάρχει η οδηγία να εξετάζονται όλες οι έγκυες για ηπατίτιδα Β και C, προκειμένου να προστατευθεί καλύτερα η υγεία της εγκύου κατά τη διάρκεια της κύησης, αλλά και του εμβρύου.
Οι γυναίκες που νοσούν με ηπατίτιδα μπορούν να γεννήσουν φυσιολογικά και να θηλάσουν. Το νεογνό πρέπει να λάβει την πρώτη δόση του εμβολίου μαζί με έτοιμα αντισώματα και τις υπόλοιπες δόσεις μετά από λίγους μήνες.
Η συμπτωματολογία και η θεραπεία
Τα συμπτώματα της ηπατίτιδας είναι κόπωση, ανορεξία, ναυτία και έμετος, ίκτερος, στομαχόπονος, πόνος στους μύες και τις αρθρώσεις, ωστόσο στις περισσότερες περιπτώσεις, ο ασθενής δεν έχει κανένα απολύτως σύμπτωμα και έτσι δεν γνωρίζει ότι είναι φορέας της λοίμωξης.
Δεν υπάρχει θεραπεία για την ηπατίτιδα, γι’ αυτό και όσες γυναίκες ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, καλό είναι να έχουν εμβολιαστεί κατά της Ηπατίτιδας Β. Διαφορετικά, αν κάποια έρθει σε επαφή με μολυσμένο αίμα δύνανται να της χορηγηθούν έτοιμα αντισώματα κατά του ιού.
«Κλειδί» η πολυεπιστημονική προσέγγιση
Εν κατακλείδι, η παρουσία ηπατίτιδας κατά τη διάρκεια της κύησης μπορεί να αντιμετωπιστεί σε μεγάλο βαθμό μέσω της προστασίας της υγείας της εγκύου, αλλά και του παιδιού. Σε αυτήν την κατεύθυνση, η κατάλληλη καθοδήγηση από τον γυναικολόγο σε συνεργασία με ιατρούς άλλων ειδικοτήτων κρίνεται ως μείζονος σημασίας.
Μέσω της κατάλληλης προφύλαξης και διερεύνησης μπορούμε να προετοιμαστούμε και να προστατέψουμε την υγεία τόσο της εγκύου όσο και του μωρού. Η πολυεπιστημονική προσέγγιση, συμπεριλαμβανομένης της μαιευτικής, της μητρικής-εμβρυϊκής ιατρικής, της ηπατολογίας και της παιδιατρικής, είναι ζωτικής σημασίας για τη βελτιστοποίηση των αποτελεσμάτων τόσο για τη μητέρα όσο και για το παιδί, ενώ συνιστάται καθολικός έλεγχος για ηπατίτιδα Β και ηπατίτιδα C σε όλες τις έγκυες γυναίκες.