Ο ρόλος της απεικόνισης του θώρακα στη διάγνωση και τη διαχείριση των ασθενών με Covid-19 λοίμωξη

Το Γενάρη του 2020 έγινε η πρώτη περιγραφή των απεικονιστικών ευρημάτων της Covid 19 λοίμωξης του αναπνευστικού, τα οποία, ωστόσο, χαρακτηρίζονται ως μη ειδικά, καθώς παρουσιάζουν αλληλοεπικάλυψη με τα ευρήματα άλλων λοιμώξεων, συμπεριλαμβανομένων της εποχικής γρίππης, της λοίμωξης από H1N1, SARS και MERS.

Σύμφωνα με το Centers for Disease Control (CDC) της Αμερικής, δε συνιστάται η χρήση της απεικόνισης (απλή ακτινογραφία – αξονική τομογραφία) ως μέσο διάγνωσης της Covid-19 λοίμωξης, για την οποία απαιτείται εργαστηριακός μοριακός έλεγχος (RT-PCR test), ακόμη και όταν τα ακτινολογικά ευρήματα είναι ενδεικτικά λοίμωξης από κορωνοϊό. Σημειώνεται πως σε ποσόστο 10,6% των συμπτωματικών και 46% των ασυμπτωματικών ασθενών με Covid-19 λοίμωξη η αξονική τομογραφία θώρακος αναδεικνύει φυσιολογικά ευρήματα.

Βάσει πολυάριθμων δημοσιευμένων μελετών, τα απεικονιστικά ευρήματα της λοίμωξης από κορωνοϊό εξαρτώνται από το στάδιο (έχουν περιγραφεί 4 στάδια της νόσου στην αξονική τομογραφία) και τη σοβαρότητα της νόσου και στα συνηθέστερα εξ’ αυτών περιλαμβάνονται οι αλλοιώσεις του τύπου θολής υάλου (ground glass opacities) με ή χωρίς συνοδές πυκνώσεις ή αλλοιώσεις δίκην πλακόστρωτου – περιοχές θολής υάλου με πάχυνση μεσολοβιδίων διαφραγματίων – (crazy paving appearance), συνήθως σε περιφερική – υπουπεζωκοτική εντόπιση, με κατανομή αμφοτερόπλευρη και κυρίως στους κάτω λοβούς των πνευμόνων και στα οπίσθια πνευμονικά τμήματα. Το τελικό στάδιο της νόσου ( ≥ 14 ημέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων) χαρακτηρίζεται από σταδιακή λύση – υποχώρηση των περιοχών θολής υάλου – πύκνωσης, ενώ ταυτόχρονα είναι πιθανή η εμφάνιση απεικονιστικών ευρημάτων ενδεικτικών ίνωσης. Επί κλινικής επιδείνωσης ασθενούς με Covid-19 λοίμωξη, η αξονική τομογραφία παρέχει πληροφορίες σχετικά με την εξέλιξη της νόσου ή/και την εμφάνιση επιπλοκών, όπως, συνδρόμου οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας (ARDS), πνευμονικής εμβολής, δευτερογενούς λοίμωξης αναπνευστικού, καρδιακής ανεπάρκειας.

Τον Απρίλιο του 2020, η Fleschner Society (περιλαμβάνει ιατρούς διαφορετικών ειδικοτήτων από 10 χώρες) προέβη στην ανακοίνωση συστάσεων σχετικά με τη χρήση των απεικονιστικών εξετάσεων στην Covid-19 πανδημία, σύμφωνα με τις οποίες η απεικόνιση (αξονική τομογραφία – ακτινογραφία θώρακος):

1. δεν ενδείκνυται σε ασυμπτωματικούς ή με ήπια συμπτωματολογία ασθενείς, παρά μόνο εφόσον θεωρούνται υψηλού κινδύνου επιδείνωσης της νόσου
2. ενδείκνυται σε ασθενείς με μέτρια ή σοβαρή συμπτωματολογία πιθανής Covid-19 λοίμωξης, ανεξαρτήτως διαθεσιμότητας ή αποτελέσματος των διαγνωστικών τεστ
3. ενδείκνυται σε ασθενείς με επιβεβαιωμένη Covid-19 λοίμωξη και επιδείνωση της αναπνευστικής λειτουργίας
4. σε περιπτώσεις περιορισμένης πρόσβασης σε αξονικό τομογράφο, εναλλακτικά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί η απεικόνιση με απλή ακτινογραφία θώρακος, εκτός αν η επιδείνωση της αναπνευστικής λειτουργίας επιβάλλει απεικόνιση με αξονική τομογραφία

Συμπληρωματικές συστάσεις:

• δεν ενδείκνυνται καθημερινές ακτινογραφίες θώρακα σε διασωληνωμένους με σταθερή κλινική κατάσταση ασθενείς με Covid-19 λοίμωξη
• η αξονική τομογραφία θώρακος ενδείκνυται σε ασθενείς με λειτουργική ανεπάρκεια ή/και υποξυγοναιμία, μετά από ανάρρωση από λοίμωξη Covid-19
• ενδείκνυται διαγνωστικό τεστ κορωνοϊού σε ασθενείς με απεικονιστικά ευρήματα ενδεικτικά Covid-19 λοίμωξη ως τυχαίο εύρημα

Σημειώνεται πως προς το παρόν δεν έχει καθοριστεί ο ρόλος της αξονικής τομογραφίας θώρακα σε ασθενείς με ιστορικό Covid-19 λοίμωξης και συνοδές μακροπρόθεσμες διαταραχές της αναπνευστικής λειτουργίας για αποκλεισμό πνευμονικής ίνωσης.

Συμπερασματικά, η αξονική τομογραφία θώρακος δεν αποτελεί διαγνωστικό μέσο της λοίμωξης από κορωνοϊό, αλλά θα πρέπει να χρησιμοποείται με φειδώ υπό συγκεκριμένες κλινικές ενδείξεις. Περαιτέρω μελέτες απαιτούνται προκειμένου να καθοριστεί ο προγνωστικός ρόλος της αξονικής τομογραφίας στην Covid-19 λοίμωξη.