Πάντα μας συγκινεί η «ώρα μηδέν» της ζωής, αλλά και μας τρομάζει. Στο μηδενικό αυτό χρόνο ένα σωρό μεταβολές παίρνουν το δρόμο τους ή τροποποιούν την προηγούμενη τους λειτουργία. Όλα πρέπει να ακολουθήσουν μια σειρά αλλαγών, μια αλληλουχία μεταβολών, νομοτελειακή αναπροσαρμογή του ρόλου τους στα νέα και διαφορετικά δεδομένα, στην εξωμήτρια ζωή.
Δίπλα στο νεογέννητο, παιδίατρος ή και μαία, ίσως καθορίζουν το χρόνο έναρξης της νέας ζωής, παρακολουθούν αυτήν την τόσο συμπυκνωμένη δραστηριότητα του μηδενικού χρόνου με το άγχος της συμμετοχής αλλά και του χρόνου παρέμβασης.
Κάθε δυσκολία επικοινωνίας ή αδυναμία συνεργασίας τους με το νεογνό, συχνά οδηγεί σε αντίθετες κατευθύνσεις ή και απρόβλεπτα επακόλουθα. Το νεογνό άλλοτε δε ζητά βοήθεια, αλλά του «επιβάλλεται» ή ζητά διαφορετική από την προσφερόμενη.
Πώς η «περιγεννητική ομάδα» θα ακολουθήσει τους ακριβείς «ψιθύρους βοήθειας» ή μη, του νεογνού που γεννιέται; Πώς θα πετύχουν να επικοινωνούν με γλώσσα αντιληπτή; Πώς να βοηθηθεί ουσιαστικά, τότε και όπως αυτό μας καλεί; Μήπως δε χρειάζεται να παρέμβουμε για να μη το αποσπάσουμε από το τεράστιο και ιδιαίτερα εύθραυστο έργο που τις στιγμές εκείνες επιτελεί; Πώς θα μπορούσε να απαντήσει ο καθένας στην ερώτηση του νεογνού «γιατί με βοήθησες χωρίς να το ζητήσω;» ή «άλλη βοήθεια σου ζήτησα, γιατί μου έδωσες αυτήν που εσύ ήθελες, αυτήν που ήξερες και όταν ήθελες;».
ΑΚΟΛΟΥΘΕΙΤΑΙ η βασική αρχή στην ανάνηψη: παρεμβαίνω τη στιγμή, στο βαθμό και έκταση που θα μου ζητηθεί αποκλειστικά και μόνο από το νεογνό.
ΣΤΗΝ ΙΔ. ΚΛΙΝΙΚΗ ΓΕΝΕΣΙΣ υποχρεωτικά ο κύριος ανανήπτης είναι ο νεογνολόγος που με την εξειδικευμένη του γνώση και εμπειρία εγγυάται την ορθή ανάνηψη του κάθε προβλήματος του νεογνού. Βοηθοί του στο έργο του αυτό είναι οι μαίες, που με τη συνεχή θεωρητική και πρακτική εκπαίδευσή τους, βοηθούν στην επιτυχή ολοκλήρωση της αντιμετώπισης.
Σε ποιους τοκετούς πρέπει να παρευρίσκεται εκπαιδευόμενος ανανήπτης;
Στις περισσότερες μαιευτικές κλινικές η παρουσία ή όχι ειδικού παιδιάτρου ή νεογνολόγου για ανάνηψη καθορίζεται από τον τρόπο του τοκετού. Έτσι, η συνηθισμένη πρακτική είναι να παρευρίσκεται ειδικός:
• στους πρόωρους τοκετούς
• τις καισαρικές τομές
• τις ισχιακές προβολές
• τις πολύδυμες κυήσεις
• τις εμβρυουλκίες
• το περιγεννητικό stress
• και στις περιπτώσεις κεχρωσμένου αμνιακού υγρού
Πόσο συχνά χρειάζεται ανάνηψη;
Σχετικά με το πόσο συχνά χρειάζεται ανάνηψη στην αίθουσα τοκετού, είναι ελάχιστες οι αξιόλογες μελέτες παγκόσμια. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι εάν σε ένα νεογνό έγινε ανάνηψη δεν σημαίνει απαραίτητα, ότι ήταν και απολύτως αναγκαία. Η ανάγκη της όποιας ανάνηψης δε φαίνεται να ξεπερνά το 10%, και της διασωλήνωσης το 1.5%
Είναι γνωστό ότι τα περισσότερα τελειόμηνα νεογνά θα αναπνεύσουν ή θα κλάψουν μέσα στα πρώτα 90 sec μετά τη γέννηση. Πολύ λίγα θα χρειαστούν ανάνηψη, ακόμη και μετά από καισαρική τομή.
Μετά τον τοκετό, κάθε νεογνό τοποθετείται κάτω από θερμαντική πηγή, σκουπίζεται και τυλίγεται σε ζεστές και καθαρές πετσέτες. Ταυτόχρονα, εκτιμάται η κατάστασή του και αποφασίζεται αν χρειάζεται ανάνηψη ή όχι.
Για την αναγκαιότητα παρέμβασης χρησιμοποιείται η βαθμολογία APGAR, όπου βαθμολογείται: το χρώμα του νεογνού, αν αναπνέει ή όχι, οι σφύξεις της καρδιάς, οι αντιδράσεις σε ερεθίσματα και ο μυϊκός του τόνος. Η μέγιστη βαθμολογία είναι το 10 και καταγράφεται στο 1 και 5 λεπτό. Χαμηλή βαθμολογία σημαίνει αρχή βοήθειας-ανάνηψης.
Η ανάνηψη περιλαμβάνει:
1. Να ανοίξουμε τις αεροφόρους οδούς του νεογνού
2. να το βοηθήσουμε με ασκό να αναπνεύσει
3. αν χρειαστεί να βοηθήσουμε το έργο της καρδιάς και
4. Αν χρειαστεί να του χορηγηθούν και φάρμακα. Σίγουρα τη μεγαλύτερη ανάγκη για βοήθεια χρειάζονται τα πολύ μικρά πρόωρα νεογνά (τα μικρότερα των 28 εβδομάδων κύησης) και τα νεογνά με παράγοντες βαριάς ασφυξίας.